مهدیه برآبادی، پژوهشگر گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، درباره انتخاب معادلهای فارسی برای کلمات بیگانه در گفتگو با خبرنگار مهر اظها: کرد واژههای عمومی در کارگروه واژههای عمومی، که مستقل از کارگروههای تخصصی است و تعدادی از پژوهشگران باتجربه گروه واژهگزینی در آن عضویت دارند، مورد بررسی قرار میگیرند. ابتدا این واژهها با رصد رسانهها و فضای مجازی و تبلیغات شهری، گردآوری و سپس دستهبندی و اولویتبندی میشوند. پس از آن، در جلسات کارگروه واژههای عمومی برای این واژهها معادل فارسی پیشنهاد میشود. این واژهها، سرانجام به شورای واژهگزینی فرهنگستان راه پیدا میکنند و پس از بررسی و رأیگیری نهایی، معادل این واژهها به تصویب میرسد.
وی افزود: واژه «تیک»، که فرهنگستان برابر هفتک را برای آن به تصویب رسانده، به این صورت انتخاب شد که یک واژه مشتق از عدد «هفت» به علاوه پسوند «_ک» باشد. این پسوند در زبان فارسی کاربردهای مختلفی دارد؛ برای مثال، گاهی برای نشان دادن کوچک بودن به کار میرود، مانند اتاقک که معادل کابین است و به معنای اتاق کوچک است یا پیامک که معنی پیام کوتاه دارد.
برآبادی ادامه داد: کاربرد دیگر این پسوند رساندن معنای شباهت است. برای مثال، در واژه سنجاقک منظور سنجاق کوچک نیست، بلکه مقصود حشرهای شبیه سنجاق است. هفتک هم براساس شباهت ظاهری به عدد هفت ساخته شده است.
این پژوهشگر و دبیر کارگروه عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره عدم کاربرد این واژهها و غیرملموس بودن آنها گفت: واژههای عمومی از زبان مردم گردآوری میشود. طبیعی است که برخی از واژهها مدتی میان مردم کاربرد داشته است. بنابراین، اگر بخواهیم واژهای جدید را در زبان فارسی به جای آن بنشانیم کمابیش باید همان مدت زمان صرف شود تا معادل رفتهرفته در زبان عمومی جای خود را باز کند؛ چنانکه مثلاً پیامک به مرور زمان در زبان عمومی جایگاه خود را پیدا کرده است. به بیان دیگر، ما نباید انتظار داشته باشیم که یک واژه جایگزین بهسرعت در میان مردم رواج پیدا کند.
وی افزود: اگر علاقه و دغدغه ما زبان فارسی باشد و بخواهیم زبان فارسی را غنی و زنده و پویا نگه داریم، باید از نفوذ واژههای بیگانه به زبانمان جلوگیری کنیم. بنابراین، میتوانیم با اعتماد به فرهنگستان و آگاهی از سازوکارهای پیچیده واژهگزینی، از مصوبات آن در زبان روزمرهمان استفاده کنیم و به گسترش نوواژههای فارسی یاری برسانیم.
برآبادی در پایان درباره همکاری آموزش و پرورش در زمینه اصلاح کتب آموزشی به منظور حفظ زبان فارسی گفت: تا جایی که اطلاع دارم میان فرهنگستان و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، که دستاندرکار تألیف کتابهای درسی است، تفاهمنامهای وجود دارد و کارشناسان ما، برای آشنایی علمیتر و عمیقتر دانشآموزان با زبان فارسی و جایگاه و اهمیت آن، به تولید محتوا برای کتابهای درسی فارسی اقدام کردهاند.
ثبت دیدگاه :